اهمیت مجموعه های چند عملکردی
امروزه با افزایش جمعیت در شهر های بزرگ و افزایش تراکم فضاهای شهری، ساخت کاربری های غیر مسکونی و با وسعت بالا مانند مجتمع های صرفا تجاری و یا فرهنگی پاسخگوی نیازهای مردم نمی باشند.چرا که با گسترش زندگی شهری هر فرد خواهان این می باشد که در وقت خود صرفه جویی کرده و بهره مفید و مناسبی از زمان و هزینه خود ببرد.حال همین فرد نیاز های متفاوتی مانند خرید خوراک روزانه، پوشاک، نیاز های فرهنگی، نیاز های جسمی مانند باشگاه های ورزشی را دارا می باشد.اگر قصد داشته باشیم برای پاسخ به هر یک از نیاز های خود به چندین نقطه از شهر برویم، زمان و هزینه قابل توجهی را از دست خواهیم داد.اما مجموعه های چند عملکردی با برآوردن هر یک از نیاز های جامعه امروزی، باعث می شوند تا از زمان خود به خوبی استفاده کرده و کیفیت زندگی بهتری را به شهر ها و ساکنین آن می بخشند.
شهرهای شکل گرفته در دوران معاصر به شیوه های پویای متفاوتی تقسیم شده اند.توسعه ساختارهای شهری مدرن به دنبال خود تمایل به مدیریت اثربخش فضاهایی که از مجموعه های چند عملکردی تشکیل شده اند را پدید آورده اند. درحال حاضر بیشتر عناصر چند عملکردی به وسیله سیستم های پچیده ای در ساختار خود تعریف می شوند.در طراحی و معماری فضاها نیز باید طراحی ساختمان ها از این روند پیروی کنند.هر چقدر هم که پیچیدگی های یک طراحی مناسب باشد اما باید معیارهایی در آن رعایت شوند.
هدف طراحی های چند عملکردی
فضاهای چند عملکردی همواره تعداد بسیار زیادی از مردم را جذب خدمات رو به گسترش خود می کنند.مراکز شهری نیز در فضاهای رو به توسعه باید گسترش یابند.توسعه فضاهای شهری نیز به نوبه خود مولفه های گسترده ای را در تراکم شهری به وجود می آورند.در حال حاضر برنامه ریزی های فضایی به منظور کنترل پراکندگی شهر در وضع نگران کننده ای به سر می برد.افزایش سرمایه گذاری در فضاهای در حال استفاده و بالا رفتن تراکم ساخت باعث کاهش تداخل در توسعه افقی در محیط شهری شده است.امروزه ساختمان های چند عملکردی به یکی از فضاهای غالب در تراکم شهری تبدیل شده اند.ادغام عملکردها در یک ساختمان بستگی به نیاز ها و انتظارات سرمایه گذار دارد و باید به ترکیب این عملکرد ها با در نظر گرفتن محیط ساخت توجه داشت.مجموعه های چند عملکردی همواره دارای ابعاد اقتصادی، محیطی و اجتماعی می باشند و طراحی های چند عملکردی یک سیستم و پروسه طراحی برای رسیدن به ارزش های اولیه توسعه پایدار می باشند.
ساختار مجموعه های چند عملکردی
ساختار ساختمان های چند عملکردی می تواند ساختاری ترکیب شده از برنامه عملکردها و سیستم های تکنیکال و فنی بر پایه سیستم ساخت به عنوان ترکیب عناصر داخلی باشد.همچنین ساختار طراحی ساختمان به عوامل خارجی شامل موارد زیر وابسته می باشد:
- شرایط آب و هوایی
- زیرساخت های اجتماعی
- زیرساخت های حمل و نقل
- سیستم های لجستیک(آمایش) شهری
- سیستم های دفع زباله
- زیرساخت های فنی و تکنیکال
همینطور بناهای چند عملکردی به عوامل محیطی زیر نیز وابسته هستند:
- بومی سازی
- محیط طبیعی
- سیستم مدیریتی
- جنبه های اجتماعی
- جنبه های اقتصادی
تمامی مولفه های گفته شده باعث پدید آمدن ساختار فیزیکی یک مجموعه چند عملکردی می شوند و باید در پروسه طراحی میان آنها ارتباط موثری برقرار کنیم.در طول زمان طراحی مجموعه های چند عملکردی در تیم ما نظرات ذی نفعان همواره شامل این روند می باشند و می توانند در ارائه ایده های خود و ارزیابی روند طراحی، زمانی که عملکرد های حیاتی برای صاحبان، مستاجرین، ساکنین، همسایگان، طراحان،مدیران ریسک، بیمه، مولفه های آتشنشانی، شهرداری ها و قوانین بالاسری دیگر تعریف شدند، سهیم باشند.
مولفه های با اهمیت در روند طراحی
در روند طراحی تیم ما، آنالیز و بررسی چرخه حیات پروژه حیاتی می باشد و زمانی که تمامی مولفه های پیاپی پروژه تعریف شد و لیست شدند، ما در تیم خود به فاز بهره برداری پروژه توجه ویژه ای می کنیم.در زمان تغییر عملکرد های فضا ها یا نیاز های تعریف شده نیز با استفاده از پشتیبانی فنی تیم ما، این تغییرات در پروژه اعمال خواهند شد.چرخه حیات پروژه های چند عملکردی نیز به موارد زیر تقسیم می شوند: فاز اقدامات اولیه، فاز ایده و طراحی، فاز تعریف کامل پروژه، فاز ساخت، فاز بهره برداری، فاز مدیریت انرژی
بهره گیری از رویکرد های به روز
در نتیجه آنالیزها و بررسی های تیم ما در ساختار طراحی ساختمان های چند عملکردی، ساختار و شبکه مولفه هایی که باید در طراحی این مجموعه مورد نظر قرار گیرند، ساختاری پیچیده می باشد که ارتباط مناسب میان آنها سطح پایه ای را برای بهینه سازی روند طراحی می سازد. برای بهینه سازی و عملکرد هر چه بهتر روند طراحی ما از ابزار ها و رویکرد های روز دنیا استفاده می کنیم، مانند مدیریت اطلاعات ساختمان (BIM) برای فاز طراحی، که رویکردی جامع در ساختار تعریف تمامی جزییات در چرخه حیات مجموعه های چند عملکردی می باشد.همینطور برای فازهای پایانی، اختتام و بهره برداری پس از ساخت پروژه نیز از رویکردهایی همچون مدیریت سیستم های ساختمانی (BMS) و ارزیابی عملکرد ساختمان (BPE) استفاده می کنیم که برای به کارگیری در مولفه های چند عملکردی مناسب می باشند.بهره گیری از این رویکرد در طراحی ساختمان های چند عملکردی مزایایی از جمله پیش بینی فاز های بهره برداری را در بر دارد.
توجه به نیاز های مراجعه کنندگان
از نکات مهمی که در زمان طراحی مجموعه های چند عملکردی باید در نظر گرفته شود، توجه به خواسته ها و نیاز های مراجعین یا کاربران نهایی می باشد.به صورتی که برای نیاز هایی که در این مجموعه های گسترده ایجاد می شوند متناسب با ویژگی ها و فرهنگ غالب مراجعین، فضا ها تعریف شده و به درستی طراحی شوند.برای مثال در مجموعه های چند عملکردی گاها مسجد اختصاصی، فضاهای استراحت و نگهداری از کودکان، فضاهای سبز به تناسب دیگر کاربری ها و دیگر فضاهای متناسب با نیاز مجموعه شکل می گیرند.در ادامه برای طراحی تمامی فضاهای مجموعه، تعریف ارتباطات میان فضاهای مختلف و تعریف سیرکولاسیون مناسبی که جذابیت مجموعه را برای کاربران در طولانی مدت حفظ کند، بسیار مهم می باشد.ارتباطات و مسیر های ارتبطی فضاها باید به گونه ای تعریف شده باشند که مراجعین به راحتی دسترسی به تمامی فضاهای مورد نیاز خود را پیدا کرده و به وسیله آسانسور ، رمپ و پله های برقی به سهولت به فضا های مورد نیاز خود مراجعه کنند.
پلازا به منزله مجموعه چند عملکردی
پلازا (plaza) یا همان میدانگاه های شهری که از گذشته های دور در طراحی و نقشه شهرها وجود داشته اند،به منزله یک مجموعه چند عملکردی در مراکز شهری سعی بر برآورده کردن مجموعه ای از نیاز های شهروندان را داشتند.از شاخص ترین پلازاهای شهری می توان به میدان نقش جهان اصفهان و همینطور پلازای معاصر میدان ولیعصر اشاره نمود.که هر یک سعی دارند در مسیر آمد و شد های روزمره به نیاز های دیگر شهروندان مانند نیازهای فرهنگی، خوراک و تفریحی بپردازند و در میان اجتماع مردم در میدانگاه های اصلی روابطی میان آنان برقرار سازند.
طراحی مجموعه های چند عملکردی در محیط BIM
در کاربری هایی مانند مجموعه های چند عملکردی که دارای وسعت بالا می باشند، با حجم زیادی از اطلاعات در تمامی زمینه های طراحی معماری، سازه و مکانیکال رو به رو هستیم که هماهنگی بین تمامی این زمینه ها به گونه ای که تداخلی میان سازه و تاسیسات و دیگر اجزا به وجود نیاید نیازمند یک دیسیپلین و مدیریتی حساب شده می باشد تا از ابتدای فرآیند طراحی تمامی زمینه ها به صورت یکپارچه با یکدیگر در ارتباط باشند.در فرآیند BIM این یکپارچگی و هماهنگی برای پروژه هایی با وسعت بالا به صورت مناسبی اتفاق می افتد و در زمان اجرای طرح های ارائه شده از طرف ما دیگر با دوباره کاری ها و اتلاف زمان زیادی رو به رو نمی شویم.
