مقدمه ای بر مدیریت محیط
مدیریت محیط یکی از مسائل مطرح در دوره معاصر با توجه به آسیب های متعددی که جوامع بشری به طبیعت و به صورت کلی محیط وارد نموده اند محسوب می شود.ساخت و ساز ها و صنایع مختلف با رشد و پیشرفت هر روزه خود بدون توجه به مسائل مدیریتی سبب آسیب های جدی به محیط و همچنین خسارت ها و ضررهای برای خود می شوند.
حفاظت و افزایش ارزش های اقتصادی محیط از معیار های اصلی در ایجاد پایداری (Sustainability) در زمینه های مختلف می باشد.نیاز به ایجاد ارزش های متعدی برای محیط به منظور حفظ سلامت و تندرستی جامعه احساس می شود. سیاست های در پیش گرفته شده اخیر نیز اهمیت حفاظت و تقویت محیط زیست را آشکار ساخته است.صنعت ساختمان در این زمینه نقش پر رنگی داشته و می بایست در جهت بهبود تعامل با محیط و ساخت ساختمان های پایدار تلاش شود.بدین وسیله کمک عمده ای در زمینه کاهش آلودگی ها در طول چرخه حیات ساختمان ایجاد شده و مزایای بسیاری نیز از توجه به محیط در هنگام طراحی ها و سایر بخش های چرخه حیات شامل ذی نفعان کلیدی و کاربران نهایی می گردد.اما این رویکرد شامل پیچیدگی هایی بوده و بخش های زیادی را در بر می گیرد که با استفاده از مدیریت محیط در تمامی فاز های پروژه می توان به اهداف مورد نظر دست یافت.
اهمیت مدیریت محیط و تاثیر ساختمان ها بر محیط زیست
افرادی که در صنعت ساختمان و به خصوص در محیط ساخت فعالیت می کنند باید هموراه مسائل اجتماعی، اقتصادی و محیطی را در پایداری ساختمان ها مد نظر قرار دهند تا بدین وسیله تاثیرات منفی بر محیط پیرامونی و استفاده غیر ضروری از منابع را کاهش می دهند و نظارتی در غالب مدیریت محیط پدید آید.در صنعت ساختمان همواره ابعادی گسترده تر از تاثیر ساختمان تنها بر زمین و محوطه ای که در آن واقع شده است پدید می آید.به طوری که نیمی از منابعی که در این ساخت استفاده می شوند از منابع تجدید ناپذیر می باشند.این بدین معنا می باشد که صنعت ساختمان تاثیر بسیار زیاد و گسترده در محیط و فراتر از زمینی که در آن به ساخت می پردازیم را در بر می گیرد و نقشی عمده در کاهش تنوع گونه های زیست محیطی را ایفا می کند.
مدیریت محیط ساخت
هدف از مدیریت محیط ساخت ارائه طرح و برنامه ای به منظور کاهش، تسهیل و یا اجتناب از ایجاد اثرات ناشی از ساخت بر محیط و نواحی اطراف پروژه می باشد.نقشه ها و برنامه های مدیریت محیط ساخت اغلب جزییاتی مطابق با طرح کلی و تعهدات محیطی در زمینه های استانداردها و قوانین تعریف شده و شرایطی مبنی بر محیط ساختمان ارائه می دهند.در این مسیر یکی از زمینه های مرتبط با مدیریت محیط ایجاد بخش HSE در سایت های ساخت می باشد.به وسیله ایجاد بخش HSE در ساختمان که بخش های سلامت، ایمنی و محیط را در بر می گیرد و هر سه موضوعات با یکدیگر به صورت یکپارچه در ارتباط می باشند می توان تاثیرات مفیدی را در مدیریت محیط ساخت مشاهده نمود و از اتفاقات و اثرات مخرب در این زمینه جلوگیری نمود.
محدوده مدیریت محیط در ساختمان ها
طرح و برنامه ریزی های انجام شده در زمینه مدیریت محیط ساختمان ها شامل موارد بسیاری می باشد که به تعریف مواردی که شامل این محدوده هستند می پردازیم.
کیفیت هوا- کیفیت آب و لوله کشی ها
- سر و صدا و ارتعاشات
- زمین شناسی و خاک
- منظر و تاثیرات بصری
- حفاظت از محیط زیست
- تاریخ و میراث فرهنگی
- مردم و جوامع
- هدر رفت و اصراف
- انرژی
- نقل و انتقالات یا حمل و نقل
- متریال یا مصالح مصرفی
کیفیت هوا
سیستم مدیریت محیط (Environmental Management System)
یک سیستم مدیریت محیط، غالبی کاری برای دستیابی سازمان ها و شرکت ها برای دستیابی به اهداف محیطی یا زیست محیطی آن ها در مسیر بازبینی ها و ارزیابی های مداوم و بهبود عملکرد محیطی می باشد.فرض بر این می باشد که بازبینی ها و نظارت مداوم فرصت هایی به منظور بهبود و اجرای بهتر و عملکرد محیطی بهتر برای سازمان ها و پروژه ها تعریف می کند.سیستم EMS به کارگیری سطح دستیابی به عملکرد محیطی از پیش تعیین شده را برای پروژه ها انتخاب نمی کند و هر پروژه ای مطابق با اهداف و اجزای خاص خود سیستم EMS مناسب با خود را در بر می گیرد.
اهداف پایه در به کارگیری سیستم مدیریت محیط
EMS به سازمان ها و شرکت ها کمک می کند تا نیاز های اصلاحی خود را با رویکردی موثر در کاهش هزینه ها و سیستماتیک بشناسند.این رویکرد فعال باعث می شود تا ریسک عدم انطباق از بین رود و سلامت و ایمنی کارکنان در محیط نیز افزایش یابد.همچنین سیستم مدیریت محیط کمک می کند تا ایده های مرتب نشده مانند ذخیره و نگهداری انرژی اتفاق افتند و بهره وری و کنترل یا نظارت بر کارکنان نیز به شکل بهتری صورت گیرد.مولفه های اولیه EMS شامل موارد زیر می باشند :
- بررسی و بازبینی اهداف مرتبط با محیط از دید کارفرما یا سازمان
- آنالیز اثرات محیطی و نیازها یا استانداردهای قانونی
- برنامه ریزی و اصلاح مشخصه ها و اهداف محیطی به منظور کاهش اثرات بر محیط و انطباق با مقررات
- پیاده سازی برنامه ها به منظور دستیابی به اهداف
- مانیتورینگ و اندازه گیری پیشرفت در مسیر دستیابی به اهداف
- اطمینان از آگاهی کارکنان در مورد موضاعات محیطی و اشتیاق آنان
- بازبینی برنامه های اجرا شده EMS و بهبود آن ها
مزایای حاصل از به کارگیری EMS
مزایای پایه ای که از به کارگیری سیستم EMS پدید می آیند شامل موارد زیر می باشد :
- بهبود عملکرد محیطی
- افزایش انطباق و یکپارچگی
- جلوگیری و یا کاهش از ایجاد آلودگی
- حفظ منابع در دسترس و موجود در سایت پروژه
- دستیابی به بازارها و مارکت های جدید و ایجاد درآمد و ارزش بیشتر
- افزایش میزان بهره وری و کاهش هزینه ها
- افزایش روحیه و اشتیاق کارکنان
- ایجاد تصویری بزرگتر از سازمان یا شرکت در زمینه های مختلف
- آگاهی کارکنان از ایده های محیطی و ایجاد مسئولیت
مدیریت محیط توسط شرکت بنای یکپارچه مجسم
در شرکت ما با استفاده از رویکردهای به روزی که در زمینه مدیریت محیط نام برده شد و همچنین استفاده از فناوری BIM به مدیریت محیط به گونه ای فعال در طول چرخه حیات ساختمان پرداخته می شود. به گونه ای که با به کارگیری مدیریتی موثر در این زمینه باعث پدید آمدن ساختمان در دوره پس از ساخت نیز با کاهش مصرف انرژی و تعامل با محیط ارتباط داشته و نتایج مثبتی برای تمامی ذی نفعان پروژه حاصل می شود.