مقدمه ای بر نظارت ساختمانی
همواره نظارت عملیات کارگاهی دارای اهمیت ویژه ای می باشد تا از کیفیت و صحت کارهای انجام گرفته کارگاه اطمینان یابیم.مهندس ناظر که بدین منظور انتخاب می شود باید به صورت روزانه به کارگاه مراجعه کرده و بر انجام تمامی فعالیت ها نظارت داشته باشد تا بتواند بر مباحث مالی پروژه و میزان پیشرفت زمانی پروژه نظارت و مدیریت کارآمدی به وقوع برسد و مسئولیت اصلی نظارت بر ساختمان را بر عهده دارد.به صورت کلی دو نوع نظارت در مباحث کارگاهی موجود می باشد که شامل نظارت مقیم و نظارت عالیه می باشد.با استفاده از این از دو نوع نظارت می توان مشکلات و مسائلی که در زمان ساخت به وجود می آیند را شناسایی کرده و اصلاحات و اقدامات مورد نیاز برای آن ها را انجام دهند.باید گفت مهندس ناظری که مستقر و مقیم کارگاه می باشد باید درای دانش معماری و ساخت و دارای مهارت های اجرا در ساخت باشد و تجربه ای که در تیم مهندسین مشاور بیم در حوزه عمران و معماری وجود دارد باعث می شود تا با اطمینان بیشتر و بهتری در مسیر ساخت پروژه گام بردارید.
برخی از وظایف و الزامات ناظرین
ناظران اجرای ساختمان را با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه ها و محاسبات فنی آن انطباق می دهند و در هنگم پایان کار مطابقت مشخصات مندرج را با مدارک ارائه شده و اجرای ساختمان گواهی می دهند.
ناظران گزارش پایان کار هر یک از مراحل کار خود را به مرجع صدور پروانه ارائه می دهند.معمولا مراحل اصلی کار شامل موارد زیر می باشد :
- شروع کار
- پی سازی (48 ساعت قبل از بتن ریزی به شهرداری اعلام می گردد)
- اجرای اسکلت
- سفت کاری
- نازک کاری
- پایان کار
اگر ناظران در حین اجرا با تخلفی که خلاف بر نقشه های ارائه شده یا قوانین و مقررات می باشد برخورد نمایند، موارد را به مراجع ذی ربط ارائه می دهند.
انجام نظارت توسط صاحب کار نمی تواند انجام گیرد اما انجام نظارت تمام بخش های ساختمان توسط طراح بلامانع می باشد.بدین صورت ارائه خدمات نظارت توسط مهندسین مشاور بیم که امور طراحی ساختمان را انجام می دهند به بهترین نحو ممکن مطابق با طرح های ارائه شده صورت می گیرد.
اگر در هر صورتی اجرای پروژه بدون قصور ناظر حقیقی به هر دلیلی بیش از 15% درج شده در قرارداد به تاخیر افتد و زمان تعلیق کار از شروع تا پایان مورد تایید سازمان استان قرار گیرد، ناظر حقیقی می تواند تا تعیین تکلیف کار به ارائه خدمات مهندسی پروژه دیگری از طریق سازمان استان اقدام نماید.
در صورتی که نظارت کارها بدون قصور ناظران حقیقی نیاز به زمانی بیشتر نسبت به زمان اعلام شده قرارداد داشته باشد، ناظر حداکثر دو ماه مانده به پایان قرارداد مراتب را به صاحب کار و سازمان های ذی ربط اطلاع می دهد و درخواست تمدید قرارداد تا زمانی که کارها به پایان برسند ارائه می شود.
در صورتی که در زمان انجام عملیات ساختمانی، در مورد رعایت مقررات ملی ساختمان و اجرای نقشه ها و مسائل ناشی از اجرای کار در محل احداث میان هر یک از ناظرین و مجری اختلاف نظری به وجود آید.ناظر هماهنگ کننده در خصوص اشخاص حقیقی در جلسه ای با حضور ناظر مربوطه و مجری به رسیدگی و حل اختلافات به وسیله داوری اقدام می نماید.
در مواردی که ناظر به صورت موقت قادر به حضور در پروژه نمی باشد، نسبت به معرفی فرد صاحب صلاحیت به مرجع صدور پروانه و نظام مهندسی اقدام خواهد شد.پس از این دوره موقت عدم حضور نسبت به حضور مجدد ناظر در پروژه اطلاع رسانی های لازم صورت می گیرد.
اگر در پروژه ای ناظر حقیقی یا حقوقی مربوطه به موقع در محل ساخت پروژه حضور پیدا نکند و موجب اختلالاتی در کار اجرایی ساختمان می گردد، مجری موارد را با ارائه دلایل و مستندات لازم به کمیته داوری سازمان استان اعلام و درخواست رسیدگی می کند و نظر کمیته قطعی و لازم الاجرا می باشد.
اما مجری باید در هنگام پذیرش کار و عقد قرارداد حدود صلاحیت و ظرفیت اشتغال خود و سایر اشخاص دارای صلاحیت را که توسط مراجع ذی صلاح ابلاغ شده است، کاملا رعایت نموده و از پذیرش نظارت همان ساختمان اجتناب کند.
نظارت عالیه
در کل نظارت عالیه با مدیریت بر نظارت مقیم و فعالیت های این بخش فعالیت اصلی خود را آغاز می کند.در این زمینه نظارت عالیه با کنترل کامل بر گزارشات پروژه و هزینه های مالی صرف شده بر اجرای پروژه نظارت کاملی را به عمل می آورد.تمامی گزارشات به روزی که از پروژه به دست می آیند با برنامه ریزی های زمانی و مالی مقایسه می شوند و پیگیری تاخیرات از برنامه زمانی انجام می پذیرد.نقشه ها و طراحی های فنی که به دست ناظر عالیه می رسند نیز باید مورد بررسی و تایید قرار گیرند و پس از اجرای هر مرحله از ساخت پروژه نقشه های همچون ساخت (As-Built) توسط ناظر عالیه بررسی می شوند تا درمورد تطبیق نقشه های پیش از ساخت و شرایط فعلی پروژه و صورت وضعیت های ارائه شده تصمیم گیری بهتر و مناسبی انجام گیرد.همچنین ناظر عالیه در فعالیت های ساخت که دارای پیش نیازی می باشند، شروع هر مرحله از کار را تایید می کند.برای مثال ناظر عالیه طبق مستندات اجرای قالب های دیوار برشی و جزییات مربوطه را تایید کرده تا پس از آن عملیات بتن ریزی انجام گیرد.
نظارت مقیم
ناظر مقیم معمولا از سمت کارفرما به پیمانکار معرفی می گردد و مسئولیت های آن طبق بخشنامه ها یا شرایط عمومی پیمان (برای مثال نشریه 4311) آورده شده است.در واقع ناظر مقیم هنگام اجرای عملیات های اجرایی در تمام روزهای کاری در کارگاه حضور داشته و به درستی اجرای عملیات نظارت خود را به عمل می آورد.در کل ناظرین در رشته های مختلف سازه، برق، مکانیک حضور دارند و هر یک گزارش های خود را مبنی بر انجام کارها طبق قوانین و مقررات در ابتدایحضور حضور ناظرین مقیم کارگاه باید با مشخصات محل اجرای پروژه مانند دستمزد روزانه و انواع کارکنان، انواع کارگران و پیمانکاران جزء، نحوه تامین مصالح و منابع آن و … آشنایی پیدا کرده و مطالعاتی انجام می دهند.ناظر مقیم کارگاه دارای مسئولیت های مهمی می باشد که بدان اشاره می شود: نقاط و مختصات اصلی و حدود ساختمان پیش از اجرا باید با همکاری نمایدنده پیمانکار به صورت دقیقی تعیین گردد و تهیه و گزارش برنامه پیشرفت واقعی کار توسط مهندسین ناظر با همکاری نماینده پیمانکار در بخش کنترل پروژه از وظایف کلیدی مهندس ناظر مقیم می باشد.از وظایف معمول دیگر مهندس ناظر مقیم تهیه گزارشات کارگاهی روزانه، هفتگی و ماهیانه می باشد و این گزارشات با برنامه پیشرفت کار و صورت وضعیت ها و مستندات دیگر پروژه انطباق داده می شود و ناظر پیشنهادات خود را در مورد علل تاخیر و یا بهبود کار ارائه می دهد.
